ONZE MARINE VLOOT
  • HOME PAGE
    • Disclaimer
  • Updates
  • Vloot overzicht in silhouet
  • YouTube films
  • Marine Varende Vloot
    • Vliegdekschip Karel Doorman R 81 >
      • Geschiedenis van de Karel Doorman >
        • Reisverslagen R 81
        • Films Karel Doorman
        • Ingezonden dia serie
    • Joint Support Ship >
      • Film oud opvarenden
    • Landing Platform Dock >
      • LPD Rotterdam L 800
      • LPD Johan de Witt L 801
    • Kruisers >
      • Hr.Ms. Java
      • Hr.Ms.Sumatra
      • Hr.Ms. Soerabaja
      • Jacob van Heemskerck
      • Hr.Ms. de Ruyter vóór 1940 >
        • Hr.Ms. de Ruyter C 801 >
          • Reisverslagen
          • Juliana / Curacao
        • Doorman / Helfrich
      • Tromp
      • Zeven Provinciën C 802 >
        • C 802 Geschiedenis 1953 / 1976
        • Reisverslagen >
          • Reisverslag 1965 / Sijbrand Kamer
          • vervolg Sijbrand naar de Caribbean
        • Staf 1974
        • Ben Berns verhaal
        • Bemanning foto's
        • Nieuwe Provinciaal's 1965
        • Sloop ex C 802
        • Film's C 802
    • Jagers >
      • Torpedobootjagers Admiralenklasse >
        • Piet hein ( PH ) >
          • Reisverslag
        • Evertsen ( EV )
        • Van Genth ( GT )
        • Kortenaer ( KN ) >
          • Ingekomen post
        • Van Galen ( VG )
        • Witte de With ( WW )
        • Banckert ( BK )
        • Van Nes ( VN )
      • Hr.Ms. Piet Hein >
        • Reisverslag
      • Hr.Ms. van Galen >
        • Reisverslag
      • Hr.Ms. Tjerk Hiddes
      • Hr.Ms. Banckert >
        • Reisverslag
      • Hollandklasse A en B jagers >
        • Hr.Ms. Holland D 808 >
          • Reisverslag
          • Bemanning foto's
        • Hr.Ms. Zeeland D 809 >
          • Reisverslagen
        • Bemanning foto's
        • Hr.Ms. Noord Brabant D 810 >
          • Reisverslagen
          • Bemanning foto's
          • Film en Knipsels >
            • Ongeval Westerschelde 1974 >
              • Im Memoriam
        • Hr.Ms. Gelderland D 811 >
          • Reisverslagen
          • Bemanning foto's >
            • Knipsels
        • Hr.Ms. Friesland D 812 >
          • Reisverslagen
          • Periode Nieuw Guinea >
            • Knipsels
        • Hr.Ms. Groningen D 813 >
          • Reisverslagen
          • Bemanning foto's >
            • Film en Knipsels
        • Hr.Ms. Limburg D 814 >
          • Reisverslagen
          • Bemanning foto's >
            • Film en Knipsels
        • Hr.Ms. Overijssel D 815 >
          • Reisverslag >
            • Film en Knipsels
          • Bemanning foto's
        • Hr.Ms. Drenthe D 816 >
          • Reisverslagen
          • Knipsels
          • Brand op de Drenthe
          • Bemanning foto's
          • Reünie foto's
        • Hr.Ms. Utrecht D 817 >
          • Reisverslagen
          • Bemanning foto's >
            • Knipsels
        • Hr.Ms. Rotterdam D 818 >
          • Reisverslagen
          • Matchmaker III - 1967
          • Bemanning foto's >
            • Knipsels
        • Hr.Ms. Amsterdam D 819 >
          • Reisverslagen >
            • Bemanning foto's
            • Film en Knipsels
    • Bevoorradingsschepen >
      • Woendi A 832
      • Pelikaan A 801
      • Pelikaan A 804
      • Pelikaan A 830
      • Zuiderkruis A 832
      • Amsterdam A 836
      • Poolster A 835 >
        • Reisverslagen
    • Fregatten >
      • Batjan Klasse >
        • Hr.Ms. Ceram
        • Hr.Ms. Ambon
        • Hr.Ms. Banda
        • Hr.Ms. Ternate
        • Hr. Ms. Batjan
        • Hr.Ms. Boeroe
        • Hr. Ms. Morotai
        • Hr.Ms. Tidore
      • Hr.Ms. Jan van Brakel
      • Hr.Ms. Van Kinsbergen F 804 >
        • Reisverslagen
      • Hr.Ms. Willem van der Zaan
      • Evertsen klasse >
        • Hr.Ms. Piet Hein
        • Hr.Ms. Kortenaer
        • Hr.Ms Evertsen
      • Fregatten "Marnix" klasse >
        • Hr.Ms. Marnix F 801
        • Hr.Ms. van Speyk F 805
        • Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau F 802 >
          • Reisverslagen
      • Fregatten "Cannon" klasse >
        • Hr.Ms. van Amstel F 806 >
          • Bemanning foto's >
            • Reisverslagen
        • Hr.Ms. de Bitter F 807 >
          • Bemanning foto's >
            • Reisverslagen
        • Hr.Ms. van Ewijck F 808 >
          • Bemanning foto's >
            • Reisverslagen
        • Hr.Ms. Dubois F 809 >
          • Bemanning foto's >
            • Reisverslagen
        • Hr.Ms. de Zeeuw F 810 >
          • Reisverslagen >
            • verhalen / knipsels
        • Hr.Ms. van Zijll F 811 >
          • Reisverslagen >
            • bemanningsfoto's
          • Korea trip 1954/55
      • Fregatten "Wolf" klasse >
        • Hr.Ms. Wolf F 817 >
          • Bemanning foto's >
            • Reisverslagen
        • Hr.Ms. Fret F 818 >
          • Reisverslagen
        • Hr.Ms. Hermelijn F 819 >
          • Bemanning foto's >
            • Knipsels
        • Hr.Ms. Vos F 820
        • Hr.Ms. Panter F 821 >
          • Bemanning foto's
        • Hr.Ms. Jaguar F 822 >
          • Bemanning foto
        • Hr.Ms. Lynx F 823
      • Fregatten "van Speijk" Klasse >
        • Hr.Ms. van Speijk F 802 >
          • Reisverslag >
            • foto's
        • Hr.Ms. van Galen F 803 >
          • Reisverslag >
            • bemanning verteld >
              • foto's
        • Hr.Ms. Tjerk Hiddes F 804 >
          • Reisverslag >
            • foto's
        • Hr.Ms. van Nes F 805 >
          • Reisverslag >
            • foto's
        • Hr.Ms. Isaac Sweers F 814 >
          • foto's
          • Reisverslag
        • Hr.Ms. Evertsen F 815 >
          • Reisverslag >
            • foto's
      • Fregatten " Tromp " klasse >
        • Hr.Ms. Tromp F 801
        • Hr.Ms. De Ruyter F 806
      • Fregatten " Kortenaer "klasse >
        • Hr.Ms. Kortenaer F 807 >
          • Foto's Kortenaer
        • Hr.Ms. Callenburgh F 808 >
          • Foto's Callenburgh
        • Hr.Ms. van Kinsbergen F 809 >
          • Foto's van Kinsbergen
        • Hr.Ms. Banckert F 810
        • Hr.Ms. Piet Hein F 811
        • Pieter Florisz F 812
        • Witte de With F 813
        • Hr.Ms. Abraham Crijnssen F 816 >
          • Reisverslagen
        • Hr.Ms. Philips van Almonde F 823
        • Hr.Ms. Blois van Treslong F 824
        • Hr.Ms. Jan van Brakel F 825
        • Hr.Ms. Pieter Florisz F 826
      • Fregatten " Jacob van Heemskerk "klasse >
        • Hr.Ms. Jacob van Heemskerk F 812
        • Hr.Ms Witte de With F 813
      • Fregatten " Karel Doorman "klasse >
        • Hr.Ms. Karel Doorman F 827
        • Zr.Ms. van Speyk F 828
        • Hr.Ms. Willem van der Zaan F 829
        • Hr.Ms. Tjerk Hiddes F 830
        • Zr.Ms. Van Amstel F 831
        • Hr.Ms. Van Nes F 833 >
          • de Thursday-war
        • Hr.Ms. Abraham van Hulst F 832
        • Hr.Ms. Van Galen F 834
      • Fregatten "de Zevenprovinciën klasse " >
        • Zr.Ms. de Zeven Provinciën F 802
        • Zr.Ms. Tromp F 803
        • Zr.Ms. de Ruyter F 804
        • Zr.Ms. Evertsen F 805 >
          • Marvo dag
    • Mijnendienst >
      • Opbouw in WO II >
        • Mijnenveegdienst
      • Mijnenleggers vanaf 1875 >
        • Hr.Ms. Braga
        • Hr.Ms. Hadda
        • Hr.Ms. Balder
        • Hr.Ms. Vidar
        • Hr.Ms. Das
        • Hr.Ms. Havik
        • Hr.Ms. Thor
        • Hr.Ms. Bulgia
        • Hr.Ms. Pro Patria
        • Hr.Ms. Triton
        • Hr.Ms. Medusa
        • Hr.Ms. Hydra
        • Hr.Ms. De Schelde
        • Hr.Ms. De Zeemeeuw
        • Hr.Ms. Hellevoetsluis
        • Hr.Ms. Frans Naerebout
        • Hr.Ms.Inspecteur Generaal Twent
        • Hr.Ms. Rotterdam
        • Hr.Ms. Vulcanus
        • Hr.Ms. van Meerlant
        • Hr.Ms. Douwe Aukes
        • Hr.Ms. Nautilus
        • Hr.Ms. Jan van Brakel
        • Hr.Ms. Willem v/d Zaan
        • Hr.Ms. Prins Willem 1
        • Hr.Ms. Koningin Emma
      • Mijnenleggers uit voormalig Nederlands-Indië >
        • Hr.Ms. Assahan
        • Hr.Ms. Siboga
        • Hr.Ms. Serdang
        • Hr.Ms. Cycloop
        • Hr.Ms. Hercules
        • Hr.Ms. Krakatau
        • Hr.Ms Rigel
        • Hr.Ms. Prins van Oranje
        • Hr.Ms. Gouden Leeuw
        • Hr.Ms. Jeanne
        • Hr.Ms Soemenep
        • Hr.Ms. Bankalan
        • Hr.Ms. Ram
        • Hr.Ms. Regulus
        • Hr.Ms. Mijnenlegger 1
      • Mijnenleggers >
        • Onderzeeboot mijnenleggers >
          • M 1
          • O 19
          • O 20
      • Hulpmijnenvegers, ex GouvernementsMarine in Oost-Indië >
        • Hr.Ms. Alor.
        • Hr.Ms. Ardjoeno.
        • Hr.Ms. Aroe.
        • Hr.Ms. Bantam
        • Hr.Ms. Bogor
        • Hr.Ms. Cheribon
        • Hr.Ms Ceram
        • Hr.Ms. Ciska
        • Hr.Ms. Djampea
        • Hr.Ms. Djember
        • Hr.Ms. Djombang
        • Hr.Ms. Endeh
        • Hr.Ms. Enggano
        • Hr.Ms. Fakfak
        • Hr.Ms. Flores
        • Hr.Ms. Garoet
        • Hr.Ms. Gedeh
        • Hr.Ms. Grissee
        • Hr.Ms.Holland
        • Hr.Ms. Kawi
        • Hr.Ms. Lawoe
        • Hr.Ms. Merapi
        • Hr.Ms. Merbaboe
        • Hr.Ms. Rindjani
        • Hr.Ms. Salak
        • Hr.Ms. Slamat
        • Hr.Ms. Smeroe
        • Hr.Ms. Tjerimai
      • Australische Fleetminesweepers
      • M 881 - 882 - 883
      • Motorlaunches >
        • Hr.Ms. Keeten
        • Hr Ms Mastgat
        • Hr.Ms. Zijpe
      • Mijnveegboten >
        • Gevorderde Trawlers >
          • Hr.Ms. Alkmaar.
          • Hr.Ms. Alma
          • Hr.Ms. Andijk.
          • Hr.Ms. Aneta.
          • Hr.Ms. Antje.
          • Hr.Ms. Azimuth.
          • Hr.Ms. Bergen.
          • Hr.Ms. Bloemendaal.
          • Hr.Ms. Bruinvisch.
          • Hr.Ms. Caroline.
          • Hr.Ms. Claesje.
          • Hr.Ms. Dirkje.
          • Hr.Ms. Dolfijn
          • Hr.Ms. En Avant
          • Hr.Ms. Eveline.
          • Hr.Ms. Ewald.
          • Hr.Ms. Gerberdina Johanna.
          • Hr.Ms. Goeree.
          • Hr.Ms. Hercules
          • Hr.Ms. Hollandia.
          • Hr.Ms. Isabel.
          • Hr.Ms. Jaqueline Clasine.
          • Hr.Ms. Limburgia.
          • Hr.Ms. Lybra.
          • Hr.Ms. Maria Elizabeth.
          • Hr.Ms. Maria R. Ommering.
          • Hr.Ms. Maria van Hattum.
          • Hr.Ms. Mico.
          • Hr.Ms. Noordvaarder.
          • Hr.Ms. Rotterdam
          • Hr.Ms. Uiver.
          • Hr.Ms. Vikingbank.
          • Hr.Ms. Walrus
          • Hr.Ms. Witte Zee.
          • Hr.Ms. IJmuiden.
      • Mijnenvegers >
        • Hr.Ms. Heimdall
        • Hr.Ms. M1 ex Marie 1
        • Hr.Ms. M2 ex Marie 2
        • Hr.Ms. M3 ex Anna
        • Hr.Ms. M4. ex Pauline
        • Hr.Ms. A
        • Hr.Ms. B
        • Hr.Ms. C
        • Hr.Ms. D
      • Motorminesweepers ( Mickey's ) >
        • Hr.Ms. Texel
        • Hr.Ms. Vlieland
        • Hr.Ms. Voorne
        • Hr.Ms. Marken I
        • Hr.Ms. Ameland
        • Hr.Ms. Terschelling I
        • Hr.Ms. Rozenburg
        • Hr.Ms. Beveland
        • Hr.Ms. Putten
        • Hr. Ms. Terschelling II
        • Hr.Ms. Marken II
        • Hr.Ms. Wieringen
        • Hr.Ms. IJsselmonde
        • Hr.Ms. Tholen
        • Hr.Ms. Schokland
        • Hr.Ms. Walcheren I
        • Hr. Ms. Overflakkee
        • Hr.Ms. Duiveland
      • Brooklyn Yard Minesweepers. (BYMS). >
        • Hr.Ms. Borndiep
        • Hr.Ms. Deurloo
        • Hr.Ms. Hollansch Diep
        • Hr.Ms. Marsdiep
        • Hr.Ms. Oosterschelde
        • Hr.Ms. Texelstroom
        • Hr.Ms. Vliestroom
        • Hr.Ms. Volkerak
        • Hr. Ms. Westerschelde
        • Hr.Ms. Zuiderdiep
      • Stalen Mijnenvegers van de Jan van Amstel klasse >
        • ingezonden stukken / verhalen >
          • Hr.Ms. Jan van Amstel.
          • Hr.Ms. Pieter de Bitter.
          • Hr.Ms. Abraham Crijnssen.
          • Hr.Ms. Eland Dubois.
          • Hr.Ms. Willem van Ewijck 1.
          • Hr.Ms. Pieter Florisz.
          • Hr.Ms. Jan van Gelder.
          • Hr.Ms. Abraham van der Hulst.
          • Hr.Ms. Abraham van der Hulst. ex-Willem van Ewijck 2.
      • R-Boote, Type MSI. >
        • Hr.Ms Goeree
        • Hr.Ms. Malzwin
        • Hr.Ms. Roompot
        • Hr.Ms. Schiermonnikoog
        • Hr.Ms. Schouwen
        • Hr.Ms. Schulpengat
        • Hr.Ms. Stortemelk
        • Hr.Ms. Urk
        • Hr.Ms. Vlieter
        • Hr.Ms. Walcheren II
      • Beemster klasse >
        • Hr.Ms. Beemster
        • Hr.Ms. Bolsward
        • Hr.Ms. Bedum
        • Hr.Ms. Beilen
        • Hr.Ms. Borculo
        • Hr.Ms. Borne
        • Hr.Ms. Brummen
        • Hr.Ms. Breukelen
        • Hr.Ms. Blaricum
        • Hr.Ms. Brielle
        • Hr.Ms. Breskens
        • Hr.Ms. Bruinisse
        • Hr.Ms. Boxtel
        • Hr.Ms. Brouwershaven
      • Onversaagd klasse >
        • Hr.Ms. Onversaagd
        • Hr.Ms. Onbevreesd
        • Hr.Ms. Onverschrokken
        • Hr.Ms. Onvermoeid
        • Hr.Ms. Onvervaard
        • Hr.Ms. Onverdroten
      • Wildervank Klasse >
        • Hr.Ms. Wildervank
        • Hr.Ms. Steenwijk
        • Hr.Ms. Gieten
        • Hr.Ms Axel
        • Hr.Ms Aalsmeer
        • Hr.Ms. Meppel
        • Hr.Ms. Lochem
        • Hr.Ms. Goes
        • Hr.Ms. Sneek
        • Hr.Ms. Grijpskerk
        • Hr.Ms Elst
        • Hr.Ms. Lisse
      • Van Straelen Klasse >
        • Hr.Ms. Alblas
        • Hr.Ms. Bussemaker
        • Hr.Ms. Lacomblé
        • Hr.Ms. Van Hamel
        • Hr.Ms. Van Straelen
        • Hr.Ms. Van Moppes
        • Hr.Ms. Chömpff
        • Hr.Ms. Van Well Groeneveld
        • Hr.Ms. Schuiling
        • Hr.Ms. Van Versendaal
        • Hr.Ms. Van Der Wel
        • Hr.Ms. van 't Hoff
        • Hr.Ms. Mahu
        • Hr.Ms. Staverman
        • Hr.Ms. Houtepen
        • Hr.Ms. Zomer
      • Dokkum klasse >
        • Hr.Ms. Dokkum M 801
        • Hr.Ms. Hoogezand M 802
        • Hr.Ms. Naaldwijk M 809
        • Hr.Ms. Abcoude M810
        • Hr.Ms. Drachten M 812
        • Hr.Ms. Ommen M 813
        • Hr.Ms. Giethoorn M 815
        • Hr.Ms. Venlo M 817
        • Hr.Ms Woerden M 820
        • Hr.Ms. Naarden M 823
        • Hr.Ms. Hoogeveen M 827
        • Hr.Ms. Sittard M 830
        • Hr.Ms. Gemert
      • Mijnenjagers Dokkum klasse >
        • Hr.Ms. Drunen
        • Hr.Ms. Veere
        • Hr.Ms. Staphorst
      • Mijnenjagers Alkmaar klasse >
        • Hr.Ms. Alkmaar M 852
        • Hr.Ms. Delfzijl M 851
        • Hr.Ms.Dordrecht M 852
        • Hr.Ms. Haarlem M 853
        • Hr.Ms. Harlingen M 854
        • Hr.Ms. Scheveningen M 855
        • Hr.Ms. Maassluis M 856
        • Hr.Ms. Makkum M 857
        • Hr.Ms. Middelburg M 858
        • Hr.Ms. Hellevoetsluis M 859
        • Hr.Ms. Schiedam M 860
        • Hr.Ms. Urk M 861
        • Hr.Ms. Zierikzee M 862
        • Hr.Ms. Vlaardingen M 863
        • Hr.Ms.Willemstad M 864
    • Onderzeedienst >
      • O 1 - O 8
      • O 9 en O 10 Type
      • O 15 Type
      • K XIV en KXV Type
      • O 21 Klasse
      • Dolfijn ex-UK "U"klasse 2e groep
      • Walrus klasse >
        • Hr.Ms. Walrus >
          • Reisverslag
        • Hr.Ms. Zeeleeuw >
          • Reisverslagen
        • Dolfijn Klasse 1943-63 >
          • Zeehond >
            • Reisverslag
          • Tijgerhaai >
            • Reisverslag
            • ingezonden stukken / verhalen
          • Dolfijn >
            • Reisverslag
          • Zwaardvis >
            • Reisverslag
            • ingezonden stukken / verhalen
      • Potvis klasse >
        • Potvis
        • Tonijn
      • Dolfijn klasse >
        • Hr.Ms. Dolfijn >
          • Reisverslagen
        • Hr.Ms. Zeehond >
          • Reisverslagen
          • Bemanningslijst 1972
          • Bemanningslijst 1973
      • Zwaardvis klasse >
        • Hr.Ms. Zwaardvis
        • Hr.Ms. Tijgerhaai >
          • Reisverslag
      • Walrus klasse 1989- heden >
        • Hr.Ms. Walrus
        • Hr.Ms. Zeeleeuw
        • Hr.Ms. Dolfijn
        • Hr.Ms. Bruinvis
      • Allerlei >
        • ingezonden stukken OZD >
          • Periscoop op
          • 3 clacson's
    • Korvetten >
      • Foto's van div. Korvetten
      • Hr.Ms. Ambon
      • Hr.Ms. Banda
      • Hr. Ms. Batjan >
        • Naar de Oost - 1946
      • Hr.Ms. Boeroe
      • Hr. Ms. Morotai
      • Hr.Ms. Ternate
      • Hr.Ms. Tidore
    • Landingsvaartuigen >
      • Hr.Ms. Ceram
      • Type LCT 3de Groep 1ste serie >
        • LCT 345 / LCT 411 / LCT 456
      • HSL 2677 ( High Speed Launch ) >
        • LST II / LST III / LST IV >
          • LA 101 / LA 102 / LA 103 / LA 104
          • LCM 504 / LT ... ? /
      • LP-Landingsvaartuigen LP 101 t/m 126
      • LCN - Landingsvaartuigen LCN 1 t/m 6
      • Landingsvaartuigen
      • LST 3e groep ( Admiralty type ) >
        • LST 3010 - LST 3035 - LST 3502
      • LST 4e groep
      • L 9607( 1) - L9608(1) - L9609(1) - L 9610 - L 9611 - L 9612
      • L 9607 (II) type
      • L 9601 Type
      • L 9606
      • LCT 3e Groep 2e serie
      • L 9609 ( II ) >
        • Klaar voor vertrek 1952
        • Klep 9 in Ned. Nw. Guinea.
        • Nw. Guinea / Curacao
        • Verslag L 9609
      • LCM Type 1e Groep
      • L 9501 Type LCA
      • L 9521 Type LCA ( staal )
      • L 9531 Type LCPR
      • L 9510 Type MK I Polyester >
        • Polderhuis LCT 737
      • L 9530 Type MK II Polyester
      • L 9536 Type LCA MK III
      • nog niet geplaatst
    • Depot-, Werkschepen en communicatievaartuigen >
      • Duikwerkschepen en duikvaartuigen >
        • Hr.Ms. Hercules A 828
        • Hr.Ms.Cerberus A 895 >
          • Knipsels
        • Hr.Ms. Argus A 847
        • Hr.Ms. Triton A 828
      • Dokkum / Wildervank Klasse >
        • Roermond
        • Leersum
        • Rhenen
        • Waalwijk >
          • foto's a.b.v.Hr.Ms. Waalwijk
        • Woerden
      • EX - RP's >
        • Hr.Ms. Keeten
        • Hr.Ms. Mastgat
        • Hr.Ms. Zijpe
      • Hr.Ms. Nautilus A 849
      • Triton-klasse duikvaartuigen >
        • Hr.Ms Triton A 848
        • Hr.Ms Nautilus A 849
        • Hr.Ms. Hydra. A 850
      • Cerberus-klasse duikvaartuigen >
        • Hr.Ms. Cerberus. A 851
        • Hr.Ms. Argus. A 852
        • Hr.Ms. Nautilus. A 853
        • Hr.Ms. Hydra. A 854
      • Hr.Ms. Argus A 847
      • Hr.Ms. Cerberus A 895
    • MUD Boten Y klasse >
      • Y 8211
      • Y 8212
      • Zeearend
      • Y 8213
      • Y 8214
      • Y 8215
      • Y 8216
      • Y 8217
      • Y 8218
      • Y 8219
      • Y 8220
    • Ondersteuningsschepen >
      • VAM Klasse ( Van Amstel ) >
        • Abraham Crijnssen
        • Pieter Florisz
        • Jan van Gelder
        • Abraham van der Hulst
      • Mercuur uit 1887
      • Mercuur ( 1935-1973 )
      • Mercuur ( 1954 - 1987 )
      • Mercuur 1987 tot heden
      • Van Bochove A 923
      • Onversaagd klasse >
        • Onbevreesd
        • Onvermoeid
        • Onvervaard
        • Onverdroten
      • Vulkaan
      • Medusa
    • Kleine vaartuigen dienst >
      • KVD in de Oost >
        • schepen KVD in de Oost
        • Verhalen uit de Oost
        • foto's uit de Oost
        • 5e Reünie KVD NOI
      • KVD Nederland >
        • verhalen van de KVD
        • Schepen onder de KVD
    • Opnemers en Hydrografische vaartuigen >
      • Ellert de Haan
      • Hydrograaf
      • Luymes ex Japans
      • Y 8240
      • A 904 (1)
      • A 905 (2)
      • Zeefakkel ( Miene )
      • Willebrord Snellius
      • Onversaagd
      • Snellius A 907 >
        • Reisverslagen >
          • Vertrek Snellius
      • Luymes A 902
      • Dregboten >
        • Dreg I
        • Dreg II
        • Dreg III
        • Dreg IV
      • Buyskes type >
        • Buyskes
        • Blommendal
      • Snellius klasse >
        • Snellius A 802
        • Luymes A 803
      • Tydeman
    • Patrouillevaartuigen >
      • Queen Wilhelmina
      • P 861 / P 862
      • Ex- UK HDML Type >
        • In de Oost RP 138
      • Ex - U.S.A. vaartuigen
      • S 1 t/m S 6
      • Gebouwd in Nederlands-Indië
      • RP 131 , RP 146 t/m RP 148
      • Ex - US Higgins type
      • MTB's ( niet in de vaart )
      • TM Boten ( Canadees )
      • Patrouillevaartuigen Diversen.
      • Hr.Ms. Jachthond P 884
      • Balder klasse >
        • Hr.Ms. Balder P 802 >
          • Reisverslag
        • Hr.Ms. Bulgia P 803 >
          • Reisverslag
        • Hr.Ms. Freyr P 804 >
          • Reisverslagen
          • wetenswaardigheden
        • Hr.Ms. Hadda P 805 >
          • Reisverslagen
        • Hr.Ms. Hefring P 806 >
          • Reisverslag
      • P boten Holland klasse >
        • Zr.Ms. Holland P 840
        • Zr.Ms. Zeeland P 841
        • Zr.Ms. Friesland P 842
        • Zr.Ms. Groningen P 843
      • Patrouilleboten D B B O ( MBK )
      • Kustwacht Caribisch gebied
    • MTB's >
      • de Torpdeboten >
        • verder met de MTB's
        • nog meer MTB's en MGB's
        • Vervolg van onze MTB's
        • MTB 38 / Karel Norel
    • Marine Sleepdienst >
      • Marine sleepdienst ( Y ) >
        • Antic - Sorido
        • Lex - Dorus Rijkers
        • Y 8005 / A 842
        • Y 8006 / A 843
        • Y 8008 / A 846
        • Y 8009 / A 851
        • Y 8010 / A 852
        • Y 8011 / A 856 Coehoorn
        • Y 8012 / A 854
        • Y 8013 / A 855
        • Y 8014 / A 857
        • Y 8015 / A 858
        • Y 8016 / BAMBI
        • Y 8017 / DOMBO
        • Y 8018 / 19 Werf klasse >
          • Y 8018 Breezand
          • Y 8019 Balgzand
        • Y 8019 / A 864
        • Y 8021 / A 866
        • Y 8022 / A 867
        • Y 8024 / A 870
        • Y 8025 / A 876
        • Y 8027 / A 848
        • Y 8028 / A 868
        • Y 8029 / A 859
        • Y 8031 / A 849
        • Y 8032 / A 859
        • Berkel Type >
          • Y 8037 Berkel
          • Y 8038 Dintel
          • Y 8039 Dommel
          • Y 8040 IJssel
        • Schelde Type >
          • Y 8055 Schelde
          • Y 8056 Wierbalg
          • Y 8057 Malzwin
          • Y 8058 Zuidwal
          • Y 8059 Westrwal
        • Y 8262
        • Y 8305
        • Y 8581 / Y 8582
        • Y 8590
      • Marine sleepdienst ( A )( RC) en (RS) >
        • A 828 Triton
        • A 828 Hercules
        • A 837 Orkaan
        • A 838 Emma II
        • A 840
        • A 847
        • A 853 - RS 13
        • A 860
        • A 862
        • A 870 Wamandai
        • A 871 Wambrau
        • A 871 Soemenep
        • Wielingen type >
          • A 872 Westgat
          • A 873 Wielingen
        • A 874 - A 875 en A 877
        • Delta TUG 2750 Type >
          • A 874 Linge
          • A 875 Regge
          • A 876 Hunze
          • A 877 Rotte
          • A 878 Gouwe
        • Hybride Kon Marine >
          • A 871 Noordzee
          • A 872 Waddenzee
          • A 873 Zuiderzee
        • RC 17 en RC 18
        • RS 1 Beatrix en RS 2 Margriet
        • RS 21
        • RS 25
      • Foto's sleepboten
    • Diverse KM Vaartuigen >
      • Y 8760 Patria
      • Hr.Ms. Enern - femern - Toern
      • Barnehurst
      • Castor
      • Cressy
      • Motorzeelichters
      • Leeuw
      • Petrus
      • Slamat
      • Sophia
      • Ena A 876
      • Voorwaarts
      • A 880 naamloos
      • Frisc ( diversen)
      • Goeree
      • Gruno
    • Schepen uit de oudheid >
      • Zr.Ms. Bonaire >
        • Bonaire 2019
      • Prins Hendrik der Nederlanden
    • Defensie vaartuigen >
      • Nieuwediep
      • Marsdiep
      • Landtdiep
    • Defensievaartuigen allerlei
  • M.L.D.
    • MLD toestellen op doek
    • Marine Vliegvelden >
      • Alkmaardermeer
      • Aviolanda
      • Braasemermeer
      • De Kooy MVKK >
        • Ingezonden op naam >
          • Marine dagen 2015 / de Kooy
      • Delfzijl
      • De MOK
      • Halong
      • Jefmann MLD NNG
      • Kaimana MLD en KLU
      • Keent
      • Kudelstaart
      • Merauke MLD NNG
      • Mokmer Biak Nw. Guinea
      • Morokrembangang
      • N.E.I. MLD Basis
      • Oostvoorne
      • Schellingwoude
      • Sentani Hollandia Nw. Guinea
      • Soeburg
      • Soesterberg
      • Tandjung Priok Soerabaja
      • Tarakan
      • Ternate
      • Tjilatjap
      • Tjililitan
      • Valkenburg MVKV >
        • MVKV Sluiting
      • Veere
    • Marine Vliegende Vloot >
      • Farman F 22 >
        • Thulin K 1 >
          • Thulin K 2 >
            • Thulin LA
      • Wright Martin R >
        • Wright Martin S >
          • Spijker V 1 >
            • Spijker V 2
      • Wright & Thomson No 3 >
        • Short 184 >
          • Curtiss H 12 >
            • Sopwith Baby Seaplane >
              • Gotha WD 11
      • Friedrichshafen FF-19 >
        • Friedrichshafen FF-29 >
          • Rumpler 6B-2 >
            • Friedrichshafen FF- 33 J-S
      • Friedrichshafen FF - 33 L >
        • Friedrichshafen FF - 49C >
          • Hansa Brandenburg W - 12 >
            • Hansa Brandenburg W 29 >
              • Van Berkel W.A.
      • Van Berkel W-B >
        • Fokker D - VII >
          • Fokker C.I. >
            • Fokker B.I. >
              • Fokker B.II
      • Fokker B III. >
        • Fokker S III >
          • Fairey III - D >
            • Pander D >
              • Fokker C - V.W.
      • Fokker C- V.C. >
        • Fokker C - V.E. >
          • Dornier Wal >
            • Fokker T - IV .a. >
              • Fokker C - VII. W (N.O.I.)
      • Fokker C - VII.W (Ned) >
        • Fokker C - VIII. W >
          • Dornier Do 24K-2 >
            • Fokker C.XIVw
      • Consolidated PBY- 5A >
        • Douglas DB - 7B ( 7C) Boston III >
          • Vought -Sikorsky VS-310 >
            • Beachcraft AT- 11 Kansas
      • North American B - 25 Mitchell >
        • Fairey Swordfish >
          • Consolidated B-24D Liberator MK... >
            • Consolidated B-24J Liberator
      • Fairey Barracuda MK II & MK III >
        • Douglas Dacota C47 ( DC3 ) >
          • North American AT -16A "Harvard:" >
            • Airspeed AS - 10 Oxford Mk 1
      • Taylorcraft Auster Kk. III >
        • Hawker Sea Fury F MK 50 >
          • Supermarine Aea Otter ASR MK1 >
            • Lockheed PV-2 Harpoon
      • Sikorsky S.51 >
        • Grumman Avenger TBM-3E-S-W >
          • Lockheed P2V-5 >
            • Martin Mariner PBM >
              • Ongevallen >
                • Hawker Seahawk
      • Gloster meteor T. Mk 7 >
        • Grumman (C) S2F Tracker >
          • Lockheed Neptune P2V-7S
      • Sikorsky S.55 >
        • Sikorsky S.58 H-34 >
          • Beechcraft TC-45J Navigator
      • Augusta Bell AB-204B - UH-1 >
        • Westland Wasp >
          • Fokker S.11 >
            • Breguet Atlantic SP-13A
      • Westland Lynx >
        • Lockheed P-3 Orion >
          • NH 90
    • MLD Squadron's >
      • VSQ - 1 >
        • Ongeval Gruman Tracker nr. 195
        • Ingezonden op naam >
          • Harry Haffner
        • MLD Crahes >
          • Fairey Firefly
          • De Martin Mariner PBM- 5A >
            • Begrafenis bemanning Martin Mariner >
              • Monument te Abadan
            • Herbegraven bemanning Martin Mariner
          • de laatste vlucht v.d. 212 >
            • Neptune 212-V gekaapt
        • Allerlei..... >
          • Catalina Karel Doorman
      • VSQ - 2
      • VSQ - 3
      • VSQ - 4
      • VSQ - 5
      • VSQ - 7
      • VSQ - 8
      • VSQ - 9
      • VSQ 320
      • VSQ 321
      • VSQ - 860
      • Groep Maritieme Patrouillevliegtuigen ( MARPAT )
      • Marine Luchtvaartschool
      • Foto mix bemanningen >
        • Foto's MLD mix >
          • Ingezonden foto's op naam >
            • Wil Curvers
  • Marine Kazernes, Dependaches, en Opleidingsgebouwen
    • Marine zendstation Ouddorp
    • Marine Hospitaal Overveen
    • Centrale Ziekenboeg Den Helder
    • Marine Hospitaal Driehuis
    • Kon.Inst.Marine Den Helder >
      • PDF over het KIM
    • Marinekazerne Amsterdam ( MKAD )
    • Marinekazerne Parera
    • Marinierskazerne Suffisant
    • Marinekazerne Den Haag
    • Marinekazerne Hellevoetsluis
    • Marinekazerne Voorschoten
    • Marinekazerne Hoek van Holland
    • Marinekazerne Erfprins
    • Marinekazerne Hilversum
    • Marinekazerne Mijnendienst DH
    • Marinekazerne NAVGIS
    • Marinekazerne Onderzeedienst
    • Marinesteunpunt Pointe Blanche
    • Marine Kazerne Vlissingen
    • Marinekazerne Den Helder ( MKWD )
    • Marinierskazerne Doorn
    • Marinierskazerne Aruba >
      • Afzwaaien op Texel
    • Marinierskazerne Joost Dourlein Texel
    • Marinierskazerne Nieuw Guinea
    • Marinierskazerne Rotterdam >
      • DEMAG dependanche
    • Mariniers Kazerne Sorong
    • SCHOOFF
  • Fortificaties
    • Fort Spaarndam
  • Mariniers Korps
    • Mariniers Brigade >
      • Geschiedenis Mariniersbrigade
      • Ingezonden stukken
    • Marinierskapel
    • Mariniersfanfare Curacao
  • Marine Marva's
    • Marine vrouwen >
      • Francien
  • Marine Brandweer
  • Marine Allerlei
    • Koningssloep
    • Is een schip vrouwelijk ?
    • Marine Museum >
      • Toen en nu
      • Tonijn
      • Schorpioen
      • Abraham Crijnssen
    • Matrieel afgevoerd in de WO II
    • Matrieel verliezen MLD in WO II
    • Materieel verliezen der KM in WO II ( 1939-1945 ) >
      • Kruisers
      • Torpedobootjagers
      • Torpedoboten
      • Onderzeeboten
      • Kanonneerboten
      • Rivierkanonneerboten
      • Mijnenleggers
      • Hulpmijnenleggers
      • Mijnenvegers
      • Hulpmijnenvegers
      • Mijnenveegboten
      • Anti - Onderzeeboottrawler
      • Torpedowerkschip
      • Werkschepen
      • Onderzeebootmoederschip
      • Hulpmoederschepen voor TM - boten
      • Torpedomotorboten
      • Onderzeebootjagers
      • Bewakings en Onderzoekingsdienst
      • Marinetanker
      • Hulpbenzinetransportschepen
      • Hulp - Marinedepotschepen
      • Kustverdedigingsschepen
      • Mijnenlichters
      • Opnemingsvaartuigen
      • Luchtbeschermingsschip
      • Kleineschepen
      • Wacht en Logementschepen
      • Schepen v.d. Gouvernementsmarine
      • Hospitaalschepen
    • Matrozen Kapel >
      • Slide show
      • Foto's Matr.Kapel
    • Nieuw Guinea foto's algemeen
    • Rijkswerf >
      • Foto's Rijkswerf
      • Cape Holland / Willemsoord
  • Marine Logement en Immobiele vaartuigen
    • Hr. Ms. Schorpioen
    • Hr.Ms. Buffel >
      • 150 jarige geschiedenis
    • A 888
    • Hr.Ms. Hertog Hendrik A 888
    • Hr.Ms. Neptunus
    • Hr.Ms. Floris
    • Hr.Ms. Douwe Aukes
    • Hr.Ms. Zuiderkruis
    • Hr.Ms. Cornelis Drebbel
    • Hr.Ms. Haarlemmermeer
    • Hr.Ms. Soemba >
      • Documentatie
    • Hr.Ms. Cornelis Drebbel ( botel )
    • Hr.Ms. Thetis ( botel )
    • Hr.Ms. Zeearend A 892
  • Marine erfgoed en Museum schepen
    • Bernisse AMS 60
    • Bonaire
    • Buffel
    • Bulgia
    • Hoogeveen
    • Mahu
    • Mercuur
    • Naarden
    • Roermond
  • Loodswezen
    • North American AT-16A "Harvard" >
      • Airspeed AS- 10 Oxford MKI >
        • Taylorcraft Auster Mk III
    • A 943 Waddenzee
  • Opleidings- en instructievaartuigen
    • Bulgia
    • Gelderland
    • Hendrik Karssen >
      • foto's
    • Hobein
    • Kinsbergen kanonneerboot
    • Van Kinsbergen
    • Kinsbergen Opl. schip MOV
    • Urania 1832-1888
    • Urania 1909-1919 >
      • Urania 1938-2001
    • Urania (2004)
    • Landingsvaartuigen Algemeen
    • Zeefakkel A 903
    • Zeefakkel A 902
  • Reddingswezen
    • Reddingsschepen / acties
  • URL's bevriende websites
  • Contactformulier
  • van de webmaster....
  • URL's - Adressen - Telefoonnummers
  • Schepen van vóór 1900
    • Adder
    • Haai
    • Hekla
    • Kemphaan
    • Pelikaan
    • Proserpina
    • Rijn
    • Sambre
    • Wassenaar
    • Wesp
  • Forten
    • Forten introductie >
      • Waterlinie en fortificaties
door: Ron PA3CWG

 De drie claxons waren het teken dat de boot eronder ging, van een bovenwater varende onderzeeboot naar een echte, “op de batterij” varende duikboot.  De dieselmotoren werden gestopt en de voortstuwing werd naar elektrische aandrijving overgeschakeld. De duiktank die gevuld was, maakte dat de boot wegzonk, doch er werd tijdig  opgevangen en geblazen. De aanwezige trimtanks werden onder leiding van de chef  onderwaterbedrijf zo bediend, dat de boot op de aangegeven diepte kon zweven. Deze trimtanks, de  voor-, midden hulpballast –en
achtertrimtanks, lagen voor de veiligheid binnen de druk vaste  huid., doch konden indien de boot te licht was, water innemen en natuurlijk bij wegzakken,  water blazen. Als de boot aan de voor- of achterkant te licht was, werd er water rondgepompt.  Het trimbedrijf had bij verschillende dieptes en of zoutlagen in het water, de handen
vol en dit gold ook voor de duikroergangers die de dieptemeter/hellingmeter in de gaten moesten houden.
Als ze even niet vlug genoeg reageerden leverde dat hen een snauw op van de chef onderwaterbedrijf, die in de centrale tegen de periscoopmast  leunde, doch deze knapen scherp in de gaten hield. De dienstdoende telegrafist in de radiohut direct achter de centrale, kon nu even zijn verzonden berichten en of telegrammen inloggen. Bovenop lag het  “Diving signal”, een bericht waarin de commandant van de boot aangeeft voor hoe lang en in welke positie hij “Submerged” denkt te zijn. Er werd veel gebruik gemaakt van de Engelse taal, maar ja, tijdens de jaren 60 was dat, in Nato-verband, onvermijdelijk. Tevens werd de “Next of Kinlist” verzonden, waarin alle opvarenden werden genoemd, dit in verband met een voor ons onprettige “Submiss” of nog erger  “Subsunk” . Die laatste twee hadden een alarmfase en een zoekactie tot gevolg en zorgden voor de grootste commotie onder de walautoriteiten.
Het “Diving signal”, zeg maar duikbericht, werd in CW met de  voorrangsaanwijzing “P”(spoed) naar een Nederlands NATO kuststation verzonden.  Meestal was dit Nora/PBC 3. Dit marinekuststation (Noordwijkradio) zorgde voor verdere doorzending naar COZD (Commandant Onderzeedienst). De eerste jaren na de tweede wereldoorlog was de onderzeedienst  aan de Waalhaven in Rotterdam gehuisvest. De boten lagen voor reparatie of tijdens
verlofperiodes in de betonnen bunkers, die nog een overblijfsel van “Herr Adolf” uit de jaren 1940-1945 waren. Later, in de jaren 60, is de onderzeedienst naar Den Helder overgeplaatst. Ontvangen berichten en telegrammen konden nu worden uitgetypt en via het berichtenplankje door de Chef station aan de verbindingsofficier ter tekening
worden aangeboden.

Telegrammen waren meestal van persoonlijke aard en konden voor iedere opvarende bestemd zijn. Gelukwensen zoals “Zoon geboren, moeder maakt het goed”  gaven veel plezier, maar ook droevige inlichtingen van thuis kwamen voor. Dit verkeer kwam via Scheveningenradio/PCH binnen, hierover zal ik in de aflevering  Openbaar Verkeer meer vertellen. Berichten waren echter van militaire aard. Ze werden uitgezonden  door PBC2 op de
maritieme banden in de 4/6/8/12 mHz, om er eens een paar te  noemen. Het cijfer 2 achter PBC staat voor omroep, dwz om de 4 uur werd er een berichtenstroom in CW uitgezonden, een genummerde serie, inhoudende diverse soorten van verkeer.  Dit waren berichten in klare taal, codeberichten, weerberichten en heruitzendingen van nood-,
spoed- en veiligheidsverkeer. Maar hoe hielden we dan radiocontact, terwijl we onderwater  voeren. Nou, tot bepaalde diepte kon men op de VLF band nog met een te baksen antenne (denk aan grote ferrietstaaf) signalen ontvangen van speciale stations: GBR en NSS waren nog  te ontvangen tot een meter of 10, doch “snuiverend” kon wel communicatie worden  gepleegd. Ja, snuiveren. Het werd ook wel snorkelen genoemd. Ok, ik zal in  het kort uitleggen wat “snuiveren” is.

 De boot bleef, met opgestoken snuivermast en periscoop, onder de  waterspiegel varen. Nu komt de truc. Door de snuivermast werd lucht aangezogen om de diesels te laten draaien. Zo kreeg de bemanning ook frisse lucht, terwijl de afgewerkte  gassen van de GMC motoren onder water werden verspreid. Er was alleen één rottigheidje.
Bij een glad zeetje werkte dit prima, doch de op de snuivermast gemonteerde snuiverkopklep  moest bij ruwe zee het binnenstromen van zeewater voorkomen. Het instromende zeewater  sloot deze klep. De motoren draaiden gewoon door en eisten de aanwezige lucht in de  boot voor zich op, waardoor onderdruk ontstond. Zwaar vervelend was dat, en het was dan of overschakelen op de batterij (diesels stop) of rijzen, dus aan de oppervlakte  gaan varen.

 Op de opgestoken snuivermast zat ook een whipantenne die HF activiteit mogelijk maakte. Als we diep gedoken waren, was hij horizontaal gelocked, en als  we snuiverden stond de spriet fier verticaal. Een TBL tx van 200W en een TCS 40W  vormden met B40 B41 ontvangers het aanwezige station, een frequentiemeter was ook
aanwezig, die zou ik bijna vergeten te noemen.
Met de codeboeken, de voorschriften ACP (Allied Communication Publication) nrs 124/125, codeermachines,typemateriaal enz. was de radiohut knap vol. En naast de typemachine stond natuurlijk de Juncker , een recht op en neer sleutel. Onderwater varend, whip en periscoop op, net boven de waterspiegel en hoog genoeg om de HSM uitzendingen  van PBC2 op de bandrecorder op hoge snelheid te kunnen opnemen, werd na einde  uitzending: “Whip neer” gegeven en kon weggedoken worden. De HSM (high speed morse)  uitzending kon nu op normale snelheid worden uitgetypt. Soms was het een Maralg  (Marine algemeen), dan weer een Marcom (Marinecommunicatie) bericht, of het was een  codebericht aan de Cdt van de Zeeleeuw. De eerste twee groepen van het codebericht gaf de  gebruikte code aan, te weten, Natorestricted confidentieel, geheim of zeer geheim. Laatste  twee gaven de verbindingsofficier werk om handen, terwijl de eerste twee  vercijferde berichten door de
telegrafist van de wacht werden ontcijferd. Stond er in de kop  van het bericht de voorrangsaanduiding P(spoed) of O(dringend) dan werd hier  onmiddellijk mee begonnen. De codemachine “Adonis”, die op de Duitse Enigma machine leek, was  in gebruik. Eerst moesten de rotoren op de juiste dagsleutel ingesteld worden en al typend
kwam de vercijferde ingevoerde tekst er dan in klare taal uitrollen. De  Hagelinmachine, een met de hand bediende
letter voor letter codeermachine, was er voor het lichtere  codeerwerk. Voor het snelle werk b.v. als we in verbinding met vliegtuigen waren, werd boven water varend “Megsu” gebruikt, waarvan de geldigheidsduur zeer kort was. De Z-code “int ZNB” met daar achter twee letters, b.v. AB, werd uitgezonden. De vliegtuigtelegrafist keek op zijn
codekaart naar de datum en het uur, waar op stond wat het antwoord moest zijn op de  gestelde vraag. Dat was b.v. CD (kon van alles zijn) en hij zond die letters uit als antwoord.
Een uur later was het antwoord weer anders. Z-code is de militaire aanvulling op de bestaande Q-code. “ZNB”
betekent: “what is authentication”(waarmerking) en “int” maakt de zin vragend. De  Z-code serie loopt van ZAA tot ZZZ. 
Er worden nog wel eens Q & Z code boekjes herdrukt. ( herdruk door: PA3ALM ) Bij verzending van berichten werd de volgende procedure gevolgd. Eerst werd er geluisterd naar de best doorkomende zender van Noordwijkradio/PBC3 of dat  station, door een vvv bandje te draaien, aangaf in deze maritieme band uit te
luisteren naar roepende marineschepen, op de in het VPNED (verbindingsplan Nederland)  aangegeven roepfrequentie. Dan werd de TBL zender afgestemd en werd PBC3 aangeroepen met de dan geldende
roepnaam: b.v.
PBC3 de 2mh z bo k (Noordwijk de Ruyter heb verkeer voor U )  (4CL was de Kortenaer) Op Nora schrok de luisterende telegrafist van de wacht op. Hij had aan zijn ontvanger een katrolletje met draad, dat soepel met het handje op tafel, de  afstemknop bediende waarmee hij de centerfrequentie met kleine bandbreedte afzocht, waarna het verkeer werd afgehandeld, en bij akkoord, Reçu werd gegeven. Beide partijen vulden hun logboekje in, want alles wat geseind werd, moest genoteerd worden. Alles ging volgens de procedure CF ACP 124, geen eskadertik niets, het sluitteken AR aaneengeseind, was einde verkeer. Dit was er op de VBS Amsterdam (MKAD) ingehamerd. Deze verbindingsschool leidde miliciens (dienstplichtigen) en beroepspersoneel(ook kader) op tot de dienstvakken:
telegrafist, codeur-telexist-seiner en in die jaren werden Marva’s opgeleid tot telefoniste. Met kader bedoel ik reeds opgeleiden die een vervolgcursus volgden voor een hogere rang. Van de geslaagde telegrafisten ging een deel
naar de MLD (cursus vliegtuigtelegrafist), de anderen werden op  Nora of bij andere marinekuststations, of bij de vloot geplaatst. Eind jaren 50 was  het bijna allemaal nog CW wat de klok sloeg. VHF , marifoon, mobieltje : <<< nooit  van gehoord >>> Aan PBB3 (Den Helder) QRG 1722 kHz werd ZKE 1 gemeld(melden in  havenfrequentie,
wisten ze wie naar binnen/buiten ging).
De actieve diensttijd miliciens (dus na de opleiding)  ondervonden dat er tijdens de opleiding meer het accent op zelfstandig bedienen van de aanwezige  radioapparatuur dan op de reparatie hiervan, werd gelegd.

Radioradarmonteurs kregen op de TOKM hun  opleiding, ook op de MKAD dus.
Radioofficieren van de Koopvaardij, die hun diensttijd bij de KM  wilden doorbrengen, (niet doorvaren dus) kregen na hun opleiding direct strepen op hun mouw.


Ron PA3CWG

door naar de R 81 Hr.Ms. Karel Doorman